پيشگيري و درمان سوء مصرف مواد
تعريف واژه ها
“ مواد “ , شامل همه تركيباتي است كه مصرف آنــها موجب تغيير در رفتار(مانند عصبانيت)، اختلال در خلق و خوي ( افسردگي) و اختلال در قضاوت و شعور فرد(فراموشي و بي توجهي) مي شود .
“سوء مصرف مواد“ , به مواردي گفته مي شود كه فرد بدون نياز و بدون مجوز پزشكي اقدام به مصرف مواد مي كند ولي شدت مصرف به حدي نيست كه وابسته و معتاد تلقي شود. اين افراد با وجود دردسرها و مشكل هايي كه براي خود و يا خانواده به وجود مي آورند همچنان مصرف مواد را ادامه مي دهند مثل مصرف گاهگاهي يا تفريحي ترياك و حشيش.
“ اعتياد “ , وابستگي به مصرف هرماده مخدر و ناتواني در ترك آن را گويند.
“ وابستگي“, ميل شديد به مصرف هر ماده و تمايل به ادامه مصرف آن است، تا جايي كه در بسياري از موارد وابستگي به مصرف مواد براي فرد ،مهمترين مسئله زندگيش مي شود. به طور معمول، كسي كه به ماده اي وابستگي دارد، مجبور مي شود مقدار ماده مصرفي خود را به تدريج افزايش دهد ، ثانيا در صورت عدم مصرف و يا كاهش مقدار ماده مصرفي، دچار علائم ناخوشايندي مي شود كه به آن “علائم ترك“ گويند.
“علائم ترك“ ترياك و هرويين را در جامعه با عنوان “حالت خماري” مي شناسند. علائم خماري اين مواد معمولا ۶ تا ۸ ساعت پس از آخرين نوبت مصرف ظاهر مي شود و تا حدود ۱۰ روز باقي مي ماند. دردهاي استخواني و عضلاني ، دل پيچه و اسهال،آبريزش از چشم و بيني، بي خوابي ، بي قراري, عصبانيت ،خميازه هاي فراوان و حتي تب از شايعترين علائم آن است.
“عود“ , يعني بازگشت مجدد به مصرف مواد مخدر، اينكه فرد پس از درمان (ترك مواد), دوباره شروع به مصرف مواد قبلي و يا مصرف مواد جديد نمايد.
“پيشگيري از اعتياد“ , بكارگيري اقداماتي كه مانع از مبتلا شدن افراد به مصرف مواد مخدر شود.
“كاهش آسيب“ , هر اقدامي است كه موجب تغيير و يا اصلاح رفتار فرد معتاد مي شود و خطر و ضرر فردي , خانوادگي و اجتماعي را كمتر مي كند مانند تبديل تزريق مواد به مصرف خوراكي آن ها كه موجب كاهش آسيب اجتماعي و مبتلا نشدن به ايدز مي گردد.
شايعترين مواد مورد مصرف در ايران
۱- ترياك و مشتقات آن , كه از گياه خشخاش به دست مي آيند و شامل ترياك، شيره و سوخته ترياك ، هروئين ، مرفين وكدئين مي شود.۱- حشيش ، از گياه شاهدانه بدست مي آيد و به نام هاي ماري جوانا , بنگ و علف نيز معروف است. حشيش سبب وابستگي جسمي و رواني و احساس ولع شديد به مصرف مي شود.۲- الكل , از جمله موادي است كه نوشيدن (خوردن) آن موجب اعتياد, رفتارهاي نامناسب, اختلال در تعادل, بي ربط حرف زدن و اختلال در توجه و حافظه مي شود.
داروهايي مانند اكسپكتورانت كديين نيز مقدار كمي از مشتقات ترياك
را دارند و اعتيادآورند لذا لازم است مصرف آنها با تجويز پزشك باشد.
علائم و نشانه هاي مصرف مواد مخدر
در ابتداي شروع مصرف, نمي‌توان از روي مشخصات ظاهري به اعتياد افراد پي برد, ولي با ادامه مصرف مواد, رفتارهايي در فرد ايجاد مي شود كه ممكن است ما را به اعتياد او مشكوك كند.دانستن اين نشانه ها, خانواده ها را در شناسايي اعتياد اطرافيان ياري مي دهد. هيچ گاه نبايد با يك علامت, برچسب اعتياد به افراد زد، بلكه بهتر است خانواده ها مراقبت بيشتري از فرد به عمل آورند و پس از ديدن چند مورد از رفتارهاي زير، موضوع را با پزشك مركز بهداشتي درماني در ميان بگذارند.
رفتارها و نشانه های مصرف ترياک و مشتقات آن
الف: نشانه هاي جسماني۱- اثرسوختگي در انگشتان، اثر تزريق بر دست ها و مشاهده وسايلي در اتاق شخص كه براي مصرف مواد از آنها استفاده مي شود مانند تيغ، سرنگ، زرورق آلوده و شيشه مربا ( با در سوراخ شده ).
۲- بي اشتهايي و بي نظمي در غذا.
۳- استشمام بوي ترياك و مشتقات آن از شخص.
۴- حالت خواب آلودگي و خواب دير هنگام.
۵- شكايت هاي فراوان جسمي, يبوست و شكايت از ناتواني جنسي.
ب: نشانه هاي رفتاري ۱- تغيير رفتار فرد مثل قفل كردن در اتاق به هنگام خروج از خانه و غيبت يا
ترك كردن بي دليل خانه و محيط.
۲- درخواست مكرر پول از افراد به بهانه و دروغ هاي مختلف.
۳- خرج كردن پول زياد در مدت كوتاه و گم شدن پول, طلا و وسايل منزل.
۴- طولاني شدن مدت ماندن دردستشويي.
۵-كم توجهي و بي توجهي به وضع ظاهري تا حد آشفته بودن سر و وضع.
۶- تمايل به كناره گيري از بستگان و ايجاد رابطه با دوستان ناباب.
۷-كاهش احساس مسئوليت,وقت شناسي وغيبت از محل كار يا تحصيل وهم چنين كاهش كارآيي در خانه, مدرسه و محل كار.
۸- افزايش استفاده سرخود از داروهاي آرام بخش و درخواست بي رويه داروهاي مسكن.
مصرف زياد ترياك و مشتقات آن، موجب مسموميت مي شود كه ممكن است كم شدن تعداد تنفس، بيهوشي و بالاخره مرگ را به همراه داشته باشد.
علائم و نشانه های مصرف حشيش
علايم شايع: قرمزي چشم ها, افزايش ضربان قلب و نبض, افزايش اشتها و عدم تعادل هنگام راه رفتن .
علائم مصرف بيش از حد: حالت وحشت ،بي قراري، گيجي و منگي و ديدن اشيا يا شنيدن صداها به شكل غير واقعي (توهم). اين نوعي جنون مسموميت باحشيش است كه در افراد مستعد، ممكن است به جنون واقعي (بيماري شديد رواني) تبديل شود.
با ديدن يك يا چند نشانه از علايم ياد شده, مي توان به مصرف حشيش در افراد شك كرد ولي از زدن انگ و برچسب اعتياد به افراد بايد خودداري كرد.
علل ايجاد اعتياد و سوء مصرف مواد
۱- نداشتن آگاهي: آگاهي نداشتن فرد ،خانواده و جامعه از عوارض مصرف مواد مخدر و الكل.
۲- باورهاي غلط
- اين تصور غلط كه براي كاهش درد ودرمان بيماريها مي توان از مواد مخدر استفاده كرد. مردم فكر مي كنند ترياك فشار خون يا ديابت را كنترل و ناتواني جنسي را درمان مي كند حال آنكه ممكن است اين گرفتاري ها را شديدتر سازد.
- اين تصور غلط كه مصرف تفريحي مواد باعث اعتياد نمي شود و فرد هرگاه بخواهــد مي تواند مواد را مصرف نكند.
- اين تصور غلط كه مي توان با افراد معتاد دوستي كرد و معتاد نشد.
- اين تصور غلط, كه اعتياد درمان پذير نيست.
۳ - مشكلات فردي , خانوادگي و محيطي
الف- مشكلات فردي
- بيماري هاي جسمي مزمن مانند ديابت وكمردرد.
- بيماري هاي رواني مانند افسردگي و بيماري شديد رواني.
- خود كم بيني و كمبود اعتماد بنفس, ناتواني در دادن جواب رد به درخواست دوستان معتاد براي مصرف مواد و گاه خودنمايي و جلب توجه ديگران.
- مشكل هاي شغلي و تحصيلي مانند بيكاري و اخراج شدن ازمدرسه .
- باور غلط در باره مواد مثل اين باور كه مصرف مواد نشانه بزرگي و احترام است.
- عدم پايبندي فرد به مسايل اخلاقي، معنوي و دينی, بي بند و باري و بي‌توجهي به ارزش ها و قوانين اجتماعي.
ب- مشكلات خانوادگي
- داشتن والدين و يا بستگان معتاد.
- وجود درگيري وطلاق در خانواده .
- وجود والـــدين سختگير و يا سهل انگار در تربيت فرزندان.
- پايبند نبودن خانواده به مسايل اخلاقي، معنوي و دينی .
ج- مشكلات محيطي
- دسترسي آسان به مواد در جامعه.
- فقر و مشكلات اقتصادي در جامعه .
- تغييرهاي محيط زندگي مانند مهاجرت از روستا به شهر.
- داشتن محيط آلوده و دوستان مصرف كننده مواد.
- كمبود مراكز تفريحي سالم براي گذراندن اوقات فراغت.
ويژگي مواد مخدري كه در ايران مصرف مي شوند و شيوه مصرف آنها
روش مصرف | رنگ | نام ماده |
كشيدن (دود كردن)، خوردن و تزريق | قهوه ا ي روشن يا تيره | ترياک و مشتقات آن ترياك |
كشيدن (دود كردن)، خوردن و تزريق | قهوه ا ي سوخته و براق | سوخته ترياك |
كشيدن (دود كردن)، خوردن و تزريق | قهوه ا ي مايل به سياه | شيره ترياك |
كشيدن (دودكردن )، تزريق و در بيني كشيدن | پودر سفيد | هروئين |
تزريق | پودر بلوري به رنگ سفيد يا قهوه ا ي روشن | مرفين |
خوردن | ماده سفيد رنگ بصورت شربت سينه و يا قرص هاي مسكن | كدئين ( داروهاي كدئين دار) |
كشيدن ( دود كردن ) و خوردن | سبز مايل به خاكستري يا قهوه ا ي مايل به سياه | حشيش (بنگ يا علف) |
نوشيدن | مايع | الكل |
پيامدها و عارضه هاي اعتياد و سوء مصرف مواد
مصرف مكرر مواد مخدر آسيب ها , عارضه هاي و خطرات بسياري را بر سلامت فرد، خانواده و جامعه وارد مي نمايد . اين عارضه ها عبارتند از:
الف ) عارضه هاي فردي
۱) مشكلات جسمي : اعتياد به مواد مخدر ممكن است سبب بيماري هاي قلبي و ريوي, ناتواني جنسي، عقيم شدن، سوءتغذيه و كاهش وزن شود. اگر اعتياد از نوع تزريقي باشد ممكن است فرد را به بيماري هاي عفوني هم چون ايدز و هپاتيت دچار كند.
۲) مشكلات رواني: اعتياد ممكن است موجب اختلال در خواب، افسردگي, مشـــكل درتصميم گيري, اختلال هاي رواني خفيف و شديد و اختلال شخصيت شود.
ب ) عارضه هاي خانوادگي
اعتياد ممكن است موجب بروز مشكلات اقتصادي , كاهش درآمدخانواده و افزايش هزينه, نابساماني و ازهم پاشيدگي خانواده , طلاق، خشـــونت درخانواده (خشونت عليه همسر و آزار كودكان )و همچنين محدود شدن معاشرت سالم خانواده با ديگران شود و تربيت فرزندان دچار اشكال گردد.
ج ) عارضه هاي اجتماعي
اعتياد ممكن است موجب طرد شدن فرد از جامعه، بيكاري، غيبت ازكار،كاهش ميزان كارآيي, اخراج از كار و بروزحوادث حين كار و رانندگي شود. شيوع ايدز، هپاتيت, بيماري هاي مقاربتي, فقر, بي كاري, افزايش بروز جرم در جامعه همچون دزدي، فحشا و قتل از جمله عارضه هاي اجتماعي اعتياد به شمار مي آيند.
اين عارضه ها را در برنامه هاي آموزشي خود با خانواده ها به گفتگو بگذاريد و بپرسيد كدام يك از اين عارضه ها را در افراد معتاد ديده و يا تجربه كرده اند.
خطرات و پيامدهاي مصرف الكل
مصرف الكل ممكن است باعث اختلال رفتاري, اختلال خواب, نارسايي كبد, افزايش فشار خون, سوء تغذيه, ناتواني جنسي, رفتارهاي غير اخلاقي و ابتلا به فراموشي در فرد شود. مسموميت با الكل ممكن است موجب كاهش سطح هوشياري, اغماء و مرگ شود.
مصرف الكل ممكن است فرد را به طرف مصرف سيگار, حشيش و مواد مخدر بكشاند. اين خطرات و پيامدها را به خاطر بسپاريد, نمونه هاي اين عارضه ها را در خانواده ها و افراد محل شناسايي كنيد و بكوشيد در آموزش جوانان و افراد جامعه از اين نمونه ها به كار بريد.
توجه داشته باشيدكه تحريم الكل در اسلام فلسفه و دلايل بسياري دارد. مراقب باشيد كه اين باور مقدس سبك شمرده نشود.
محققین پس از بررسی و مطالعات زیاد دریافتند که تنها یک عامل موجب به وجود آمدن اعتیاد نیست بلکه عوامل متعددی باعث اعتیاد می شوند.
بطور مثال در جوانی عامل عمده ای که جوانان را به اعتیاد می کشد سرخوردگی فرد از اجتماع است، زورگویی- «ناروائیهائی که در باره فرد در اجتماع به عمل آید و شخص قادر به قبول و تحمل آنها نیست»- برای خلا ص از احساس ناراحت کننده خود به مواد مخدر پناه می برد.
همچنین عدم موفقیت و ناکامی در کار و در تحصیلا ت عامل دیگری برای مصرف مواد مخدر است. به نظر یکی از محققین مصرف مواد مخدریعنی فرار آنی و موقتی از مشکلا ت، لذا نباید تسلیم مشکلا ت شد و باید با آنها مبارزه نمود. یکی از محققین می نویسد عوامل اعتیاد عبارتند از:
▪ فردی: عقب ماندگی و محرومیت ها- بوالهوسی- کنجکاوی فرد در مورد مواد مخدر بیکاری، اجتماعی بودن، خودنمایی، بی سوادی و بی اطلا عی از تاثیر و عواقب مواد مخدر، کمبود محبت مخصوصا در دوران کودکی، شب زنده داریهای کاری، عیش ونوش و خوش گذرانی، احساس گناه از اعمال خود.
▪ اجتماعی: در دسترس بودن مواد مخدر، فقر، مهاجرتها، تنهایی، زورگویی و نابرابری در اجتماعی که زندگی می کند
▪ سیاسی: سیاست های ممالک استعمار گر در رابطه با مردم کشورهای عقب مانده و جنگ و آوارگی
▪ خانوادگی: اختلا فات خانوادگی، طلا ق، زندگی نوجوانان با نامادری یا ناپدری از بین رفتن احترامات و ارزشهای خانوادگی، سخت گیری ها و تنبیهات بدنی، ملا مت و سرزنشهای زیاد و مداوم، منحرف بودن پدرو مادر از اصول اخلا قی، اعتیاد یکی از اعضا ی خانواده، بی سوادی و نادانی، فقدان احساس مسوولیت در مقابل خانواده و بچه ها، داشتن پول و امکانات زیاد، تربیت غلط کودکان، هم چنین بچه هایی دردوران کودکی عاری از محبت و تشویق پدر و مادر بوده اند.
▪ معاشرتها: دوستی با فرد معتاد یکی از مهمترین عوامل اعتیاد است، آمار نشان می دهد ۹ درصد معتادان با دست دوستان خود به چاه اعتیاد افتاده اند.
▪ بیماری: بیماری های مزمن و لا علا ج، نقص عضو، بیماری روانی وشخصیتی
▪ ژن: در معتادان ژن اعتیاد نقش بزرگی را بازی می کند به طوری که آمارنشان می دهد بچه هائی که پدر و مادرشان معتاد بودند بیشتر معتاد می شوند تا بچه هایی که پدر و مادرشان معتاد نبودند.
كوكائين يكي از اعتيادآورترين و خطرناكترين مواد مورد سوءمصرف است . اين ماده از برگ گياه كوكا كه عمدتاً در آمريكاي مركزي و جنوبي ميرويد به دست مي آيد.
وابستگي رواني به كوكائين ممكن است حتي پس از يك بار مصرف به وجود آيد. كوكائين وابستگي جسمي هم ايجاد مي كند. درصد خلوص كوكائين از ۹۰ –۲۰ % فرق ميكند. كراك (crack) نوعي از كوكائين است كه ناخالصيهاي آن جدا گشته و به شكل بلور سفيد رنگ و به شدت اعتيادآور است. امكان بروز رفتارهاي خشن به دنبال مصرف آن بسيار بالاست.
نامهاي رايج :
كوكائين : coke /snow برف / كراك/ راك
راههاي مصرف:
شايعترين روش مصرف كوكائين استنشاقي است. امكان تزريق زيرجلدي و داخل وريدي هم وجود دارد. به دليل كمترشدن اثر آن به دنبال مصرف خوراكي، معمولاً از اين روش استفاده نمي شود. كراك نيز به روش تدخيني مورد مصرف واقع مي شود.
آثار مصرف :
آثار مصرف كوكائين بلافاصله ظاهر و ۳۰ تا ۶۰ دقيقه بعد رفع ميشود. به همين علت افراد وابسته به كوكائين ممكن است هر نيم تا يك ساعت يك بار براي مصرف مجدد از جمع يا محل كار خارج شوند.
عوارض جسماني: افزايش فشارخون و ضربان قلب، گشاد شدن مردمك، كاهش اشتها، اختلال درخواب. به دنبال مصرف طولاني كاهش وزن، اختلالات گوارشي، خستگي، نارسايي قلبي و كاهش نيروي جنسي بروز خواهد كرد. چنانچه بيمار به طريق استنشاقي مصرف كند در دراز مدت امكان خونريزي مكرر از بيني و سوراخ شدن تيغه هاي بيني وجود دارد .
عوارض رواني: سرخوشي، افزايش انرژي، احساس خوب بودن عمومي، توهمات لامسه به صورت احساس خزيدن حشرات زير پوست، كاهش تمركز و افزايش نيروي جنسي.
به دليل آثار سريع تدخين و رسيدن سريع كوكائين به مغز به دنبال مصرف كراك علائم بلافاصله ظاهرشده، اما درعرض ۱۲ دقيقه تحليل ميرود.
چگونه كمك كنيم ؟
علائم ترك كوكائين معمولا يك روز تا يك هفته طول ميكشد.
مصرف كنندگان كوكائين وابستگي رواني شديد پيدا ميكنند كه همراه با حس ولع شديد براي مصرف مجدد است. به دنبال ترك افسردگي، خواب آلودگي، تحريك پذيري و گرسنگي بروز خواهد كرد. قطع كردن تدريجي هيچ فايده اي ندارد و قطع كردن سريع به مراتب بهتر است.
چنانچه مصرف كوكائين جدي نباشد ميشود بدون نياز به دارو و جايگزينهاي مربوطه ترك را انجام داد. بايد به مقدار زيادي مايعات (به غير از الكل) و سه وعده غذاي روزانه در رژيم غدايي گنجانده شود. ورزشهاي آرام بخش كمك كننده اند.
بايد مصرف كننده را مطمئن كرد كه علائم افسردگي، كسالت و خستگي از عوارض طبيعي قطع كوكائين است و پس از يك هفته قطع خواهد شد.
به هرحال براي بيماراني كه علائم افسردگي شديد به دنبال قطع كوكائين پيدا ميكنند شروع داروهاي ضد افسردگي مفيد خواهد بود.
چنانچه جنون ناشي از مصرف كوكائين بروز كندبیمار بايد به سرويس روانپزشكي ارجاع شود.
ساير اطلاعات :
كوكائين ۸ تا ۶ ساعت پس از مصرف در ادرار قابل تشخيص است
وابستگي به مواد افيوني (Opium):
آمار محافظه كارانه کشور ایران نشان از اعتياد دو مليون نفر به مواد افيوني دارد. از اين‌رو، وابستگي به مواد افيوني، از بزرگ‌ترين دشواري‌هاي جامعه كنوني ايران است. هشدار دهنده تر اينكه، سن اعتياد روز به روز پايين‌تر مي آيد. با توجه به جمعيت قابل توجهي كه دچار وابستگي به مواد افيوني هستند، پزشكان عمومي در مركز مراقبت‌هاي اوليه، به طور مكرر با چنين افرادي مواجه مي‌شوند.
ابتدا چند تعريف ارايه ميشود:
وابستگي به مواد: عبارت است از يك الگوي غيرانطبــاقي مصرف مواد كه منجر به تخريب چشــمگير باليني يا ناراحتي ميشود و با سه مورد از موارد زير تظاهر ميكند كه زماني در طول يك دوره دوازده ماهه بروز ميكند.
۱- بروز حالت تحمل كه به يكي از دو صورت زير تعريف ميشود.
- نياز به افزايش مقدار ماده براي رسيدن به مسموميت يا تاثير دلخواه
- كاهش قابل ملاحظه اثرات ماده با مصرف مداوم مقادير يكسان از آن
۲- حالت ترك كه به يكي از دو شكل زير تظاهر ميكند.
- بروز علايم خاص ترك ماده
- همان ماده يا ماده مشابه آن براي رفع يا جلوگيري از علايم ترك مصرف ميشود.
۳- ماده اغلب به مقادير بيشتر و براي دوره طولاني‌تر از آنچه مورد نظراست مصرف ميشود.
۴- زمان زيادي در فعاليت‌هاي لازم براي به‌دست آوردن ماده، مصرف ماده يا رهايي از آثار ماده مصرف ميشود.
۵- فعاليت‌هاي مهم اجتماعي، شغلي و تفريحي به خاطر مصرف ماده كنار گذاشته ميشود.
۶- ادامه مصرف مواد با وجود آگاهي از مشكلات روان شناختي يا جسماني مستمر يا عود كننده اي كه به احتمال از مصرف ماده ناشي شده و يا در نتيجه آن تشديد مي شوند.
سو مصرف مواد:
الگوي غيرانطباقي مصرف مواد كه موجب ناراحتي يا تخريب قابل ملاحظه باليني شده و با يك يا چند علامت از علايم زير در طول يك دوره دوازده ماهه تظاهر ميكند.
۱. مصرف مكرر مواد كه منجر به ناتواني در برآوردن تعهدات مربوط به نقش فرد در محل كار، مدرسه يا خانه ميشود.
۲. مصرف مكرر مواد در موقعيت‌هاي كه در آنها مصرف ماده از نظر فيزيكي خطرناك است .
۳. مشكلات قانوني مكرر مربوط به مواد
۴. مصرف مداوم مواد باوجود مشكلات پايدار يا عود كننده اجتماعي يا بين فردي كه ناشي از تاثيرات ماده بوده يا براثر آن تشديد شده‌اند.
چگونه وابستگي به مواد اتفاق مي افتد؟
وابستگي به مواد افيوني سيري تدريجي و مزمن دارد. از تجربه ماده آغاز ميشود. مصرف اوليه اغلب به دنبال كنجكاوي و اصرار دوستان صورت مي‌گيرد. در خانواده‌هايي كه والدين وابستگي به مواد دارند، آشنايي كودكان با مواد در سنين خيلي پايين شروع ميشود؛ اين کودکان براي ابتلا بسيار مستعد هستند. مرحله بعد «مصرف تفريحي و تفنني» است. از آنجايي‌كه، مصرف اوليه مواد اغلب با احساس لذت و يا رهايي از رنج همراه است، لذا به عنوان يك تجربه خوشايند تكرار ميشود. مرحله سوم، مرحله سو مصرف است. دراين مرحله مصرف مواد و رفتار موادجويانه فرد بر يك يا چند بخش از زندگي فرد تاثير نامطلوب مي‌گذارد. مرحله چهارم، وابستگي به مواد است، مرحله ايي كه فرد به علت پيدايش حالت تحمل، هرچند وقت يك‌بار مقدار مصرف ماده را بالا مي برد و در صورت كاهش مصرف ماده و يا قطع مصرف آن دچار علايم ترك مي‌شوند.
افراد آسيب پذير براي ابتلا به سو مصرف مواد چه كساني هستند؟
براي اينكه پزشك عمومي بتواند مداخلات مناسب را در مورد افراد وابسته به اپيوم و يا افراد در معرض وابستگي به اپيوم انجام دهد، لازم است كه از ابتدا گروه‌هاي آسيب پذير را شناسايي كند. پيشگيري و درمان در مراحل قبل از وقوع وابستگي و يا در مراحل ابتدايي وابستگي نتايج بهتر و رضايت بخش تري به همراه دارد. عواملي که فرد را نسبت به سو مصرف اپيوم آسيب پذير مي‌سازد متعدد مي‌باشد و در اينجا به عوامل خطر فردي و خانوادگي اشاره ميشود.
۱. نوجواني: مخاطره آميزترين دوران زندگي از نظر شروع مصرف مواد دوره نوجواني است. در اين دوره ميل به استقلال و مخالفت با والدين به اوج خود مي رسد و نوجوان سعي در ايجاد و تحميل ارزش‌هاي خود دارد. مجموعه اين عوامل همراه با حس كنجكاوي و نياز به تحرك، تنوع و هيجان فرد را به مصرف مواد مستعد مي‌سازد. به‌علاوه، نوجوان در اين دوره با چالش‌هاي مهم زندگي نظير انتخاب شغل، ازدواج و … مواجه مي‌باشد.
۲. اختلال‌هاي شخصيت: آمارها نشان مي دهند كه قريب به نيمي از معتادان، اختلال شخصيت ضداجتماعي دارند. اگر ديگر انواع اختلال‌هاي شخصيتي و بعضي از صفات شخصيتي زمينه ساز را به اين آمار اضافه كنيم، به اين نتيجه مي رسيم كه اختلال در شكل گيري و رشد شخصيت و وجود شخصيت‌هاي نابهنجار، عاملي مهم در زمينه سازي واستعداد به وابستگي مواد است .
۳. عوامل سرشتي - توارث: تاثير عوامل ارثي به عنوان عاملي زمينه ساز در اعتياد، بحث انگيزاست. اما شايد بتوان گفت بعضي افراد، از نظر ژنتيك استعداد بيشتري براي وابستگي به مواد دارند.
۴. آشفتگي خانواده: فقدان پدر در خانواده، يا پدري كه به وظايف خود عمل نمي‌كند، طلاق وجدايي، خانواده اي كه در آن معتاد وجود دارد يا با خريد و فروش مواد سرو كار دارد، درگيري خانوادگي، فقر اقتصادي و فرهنگي، ديگر نابه‌ساماني‌هاي ويژه حاشيه نشيني شهرها، فشارهاي رواني، شكست‌هاي پي درپي، در يك پس زمينه آسيب‌پذير شخصيتي، زمينه ساز پيدايش وابستگي به مواد است.
۵. تقويت مثبت: مصرف ماده اعتياد آور با تحريك مراكز پاداش در مغز همراه است. تحريك اين مراكز با احساس لذت عميق همراه است و همين باعث تقويت و تكرار رفتار مصرف مواد ميشود.
ديدگاه پزشكان نسبت به اعتياد چگونه است؟
بسياري از پزشكان و ديگر كاركنان مراكز بهداشتي و درماني نسبت به افراد مبتلا به وابستگي مواد افيوني، احساس نامطلوب و ناخوشايندي دارند كه گاهي به حد تنفر و انزجار مي‌رسد. اين احساس اغلب ناشي از اين ايده است كه اين افراد، افرادي ضعيف، فاقد اراده، بي‌مسووليت، سربار جامعه و غيرقابل اعتماد هستند. مجموعه اين احساسات منفي و ايده‌ها در رابطه درماني پزشك- بيمار تداخل كرده و موجب ميشود درمانگر در رابطه درماني فاقد همدلي باشد. بنابراين بيمار احساس ميكند از جانب پزشك طرد ميشود. براي مديريت اين مشكل پزشكان بايد توجه داشته باشند: نخست، وابستگي به مواد افيوني يك اختلال رواني مزمن با عودهاي مكرر است كه عوامل متعددي در شكل گيري آنها موثر است. بنابراين پذيرش اعتياد به عنوان بيماري و فرد معتاد به عنوان فرد بيمار در تغيير و كاهش اين نگرش منفي موثراست. دوم اينكه، پزشكان بايد نسبت به وجود چنين احساسي در درون خود آگاه باشند و مانع از تداخل آن در رابطه درماني شوند.
گاهي پزشك با اين سوال كه« رفتار فرد معتاد تا چه حد ارادي است؟» از سوي خانواده مواجه ميشود. نگرش ارادي بودن و يا عمدي بودن رفتار باعث بروز خشم و تنفر نسبت به فرد معتاد ميشود. براي خانواده توضيح دهيد كه فرد معتاد تا حدود زيادي كنترل بر رفتار مواد جويانه خود را از دست داده است و براي كسب مجدد اين كنترل و مهارت نياز به كمك تخصصي دارد. اعتياد يك الگوي رفتاري آموخته شده است كه فرد معتاد در مقابله با چالش‌ها و استرس‌هاي زندگي به كار مي برد. اين الگوي رفتاري به وسيله مكانيسم‌هاي پاداش كه در مغز مسير آنها مشخص شده است، تقويت ميشود. بنابراين مثل هر رفتار آموخته شده اي، الگوي رفتاري فرد معتاد نيز قابليت تغيير دارد. براي مثال: كاهش رفتار، قطع كامل رفتار، جايگزيني رفتار كم خطرتر.
عملكرد پزشكان عمومي در مواجه با اعتياد:
در بحث مديريت اعتياد دو موضوع مطرح است؛ اول: پيشگيري از شكل گيري اعتياد و دوم: درمان فرد معتاد. با توجه به اينكه درمان اعتياد فرآيندي طولاني و دشوار است، لذا بر پيشگيري اوليه تاكيد ميشود. از آنجايي‌كه عوامل متعدد اجتماعي و فرهنگي، سياسي، اقتصادي و حتا موقعيت استراتژيك ايران (قرار گرفتن در ميسر انتقال مواد) در پديده اعتياد نقش دارند، لذا پيشگيري سطوح مختلفي را شامل ميشود. ما در اينجا به سطحي مي پـــردازيم كه پزشكان عمومي و ديــگر كاركنان بهداشتي و درمانــي مي‌توانند در آن نقش مهمي داشته باشند.
الف: پيشگيري اوليه:
پزشك مراقبت‌هاي اوليه، به عنوان اولين سطح مراجعه افراد، ميتواند نقش مهمي در شناسايي گروه‌هاي آسيب پذير، درمان آنها، آموزش مهارت‌هاي اجتماعي و سرانجام ارجاع مناسب افراد به مراكز تخصصي داشته باشد.
I. به شكايات و نگراني‌هاي والدين در مورد تغيير رفتار و حالات هيجاني فرزندانشان اهميت بدهيد.
- در مورد نوع تغيير رفتاري، علايم همراه (اضطراب، خواب، اشتها)، زمان شروع، اثرات آن بر روي عملكرد آنها، چگونگي روابط بين فردي آنها، نحوه مقابله و مداراي والدين با اين تغيير و عوامل تشديد كننده، اطلاعات دقيق تري كسب كنيد.
- احتمال وجود اختلال‌هاي اضطرابي، اختلال افسردگي، اختلال دوقطبي و شروع اسكيزوفرنيا را در نظر داشته باشيد. ممكن است نوجوان براي رهايي از رنج و ناراحتي ناشي از اين اختلال‌هاي اقدام به مصرف مواد افيوني كند.
- به خاطر داشته باشيد كه علايم افسردگي در كودكان و نوجوانان تا حدودي با بزرگسالان متفاوت است، ممكن است افسردگي به صورت تحريك پذيري، فرار از مدرسه و افت تحصيلي و يا سو مصرف مواد بروز كند.
- براي والدين توضيح دهيد كه ممكن است نوجوان آنها از يك اختلال رواني رنج ببرد. اغلب والدين نمي‌توانند وجود اختلال رواني را بپذيرند و ترجيح مي‌دهند مشكلات فرزندان خود را تحت عنوان« ناسازگاري، لجبازي، بچه ي حساس و …» بيان كنند.
II. اختلال‌هاي رواني بايد هرچه زودتر درمان شوند.
امروز براي بسياري از اختلال‌هاي رواني، درمان‌هاي دارويي و غيردارويي موثري وجود دارد. درمان سريع باعث كاهش آسيب بيشتر و نيز جلوگيري از عواقب خطرناكي نظير رفتارهاي سو مصرف مواد خواهد شد. از آنجايي‌كه ممكن است بيمار و خانواده در مقابل پذيرش اختلال رواني و درمان آن مقاومت نشان دهند، لذا يكي از مسووليتهاي مهم پزشك مراقبت‌هاي اوليه افزايش آمادگي افراد براي پذيرش و دريافت درمان‌هاي تخصصي است.
- زمان كافي براي ايجاد رابطه درماني همراه با همدلي و جلب اعتماد بيمار صرف كنيد.
- بلافاصله درمان دارويي را پيشنهاد نكنيد چون باعث مقاومت بيمار ميشود.
- به رنج و ناراحتي بيمار توجه داشته باشيد و توضيح دهيد كه چگونه علايمي مثل: بي خوابي، اضطراب، عدم تمركز، كاهش انرژي ميتواند برعمل‌كرد وي اثر نامطلوب داشته باشد.
- براي بيمار توضيح دهيد كه علايم اختلال‌هاي رواني نيز مثل علايم بيماري‌هاي جسمي قابل درمان هستند.
به اين ترتيب مي‌توانيد راههاي مختلف درمان را به بحث بگذاريد و به بيمار فرصت و امكان انتخاب درمان را بدهيد.
III . كودكان خانواده‌هاي آشفته و يا خانواده‌هايي كه يكي از والدين مشكل سو مصرف مواد را دارد، در معرض خطر سو مصرف مواد افيوني در نوجواني قرار دارند.
- والد مبتلا به سو مصرف مواد را جهت درمان و قطع مصرف مواد تشويق كنيد( با استفاده از مصاحبه انگيزشي كه در ادامه اين فصل آمده است) .
- خانواده را برحسب مورد براي رفع مشكلاتشان به مشاور خانواده، مددكار اجتماعي و يا روانپزشك و روان شناس باليني ارجاع دهيد.
IV. مهارت‌هاي اجتماعي(Social skills) را تقويت كنيد.
مطالعات متعددي نشان دادند كه افراد با شخصيت وابسته، ضعيف و ناسازگار بيشتر محتمل است كه به سو مصرف مواد روي آورند. توانايي ابراز وجود، توانايي« نه گفتن»، مهارت دوست يابي، مهارت‌هاي برقراري ارتباط و توانايي حل مساله همه مي‌توانند فرد را در مقابل خطرسو مصرف مواد محافظت كنند. بنابراين پزشك مراقبت‌هاي اوليه اگر خود در اين زمينه آموزش ديده باشد ميتواند با آموزش مستقيم والدين، كودكان و نوجوانان اين مهارت‌ها را در آنها تقويت كند.
V . مداخله در بحران
اگر براي كودك و يا نوجوان مشكلاتي نظير از دست دادن عزيزان، حوادث غيرمترقبه، افت تحصيلي و يا شكست در روابط عاطفي پيش آمد، مداخله فوري براي كمك به فرد از وقوع آسيب بيشتر در طول زمان جلوگيري ميكند. در اين فرآيند علاوه برمداخله پزشك مراقبت‌هاي اوليه، مشاركت والدين، معلمين، دوستان، مددكار و يا حتا روانپزشك ضرورت پيدا ميكند.
ب: درمان فرد مبتلا به وابستگي اپيوم
فرآيند درمان شامل: تقويت انگيزه در فرد براي درمان اعتياد، سم زدايي و جلوگيري از عود مي‌باشد. پزشكان مراقبت‌هاي اوليه در دو بخش تقويت انگيزه و پيشگيري از عود مي‌توانند نقش موثري داشته باشند.
الف: ايجاد انگيزه در فرد براي پذيرش درمان اعتياد و تغيير رفتار
ابتدا بايد بدانيم كه پزشكان عمومي در چه شرايطي و با چه تابلوي باليني با افراد مبتلا به وابستگي مواد افيوني مواجه مي شوند:
۱. فرد معتاد به طور مستقيم و با انگيزه ترك، جهت درمان مراجعه ميكند.
۲. ممكن است با شكايت از علايم بي خوابي، اضطراب، افسردگي، اختلال‌هاي جسمي، دردهاي عضلاني و …. مراجعه كند.
۳. خانواده فرد معتاد(همسريا فرزند) به دليل مشكلات هيجاني خود و يا جهت دريافت كمك و راهنمايي در زمينه اعتياد اعضاي خانواده مراجعه ميكنند.
۴. فرد وابسته به مواد افيــوني به دليل بيماري جســمي مراجعه ميكند و پزشك به صورت تصادفي از وابستگي بيمار مطلع ميشود.
۵. فرد وابسته به مواد افيوني به دليل عوارض ناشي از اعتياد مراجعه ميكند. براي مثال: هپاتيت، عفونت‌هاي پوستي و ساير عفونت‌هاي ناشي از تضعيف سيستم ايمني.
۶. فرد وابسته به مواد افيوني از طرف سازمان و يا ارگان خاصي جهت بررسي از نظر مواد ارجاع ميشود.
نكته: برخلاف بيماري‌هاي جسمي و برخي از اختلال‌هاي رواني كه افراد خود براي رفع علايم و درمان به پزشك مراجعه ميكنند، در اختلال وابستگي مواد فرد معتاد و يا خانواده او به دلايل متعددي ممكن است به انكار اعتياد بپردازند و در مقابل پذيرش درمان مقاومت كنند.
در اينجا برخي از علل انكار و مقاومت بيماران و خانواده آنها بيان ميشود.
۱. عدم پذيرش رفتار سو مصرف مواد به عنوان يك بيماري از سوي فرد و يا خانواده
۲. ترس و احساس شرم از برچسب اعتياد در ميان جامعه
۳. استفاده از مكانيسم دفاعي« همه تواني» و داشتن احساس كاذب «كنترل» بر روي رفتار؛ براي مثال: «هر زمان بخواهم و اراده كنم مي‌توانم مواد را كنار بگذارم»
۴. ايده« غيرقابل درمان بودن اعتياد» منجربه عدم قبول درمان ميشود.
۵. خانواده بيمار از اينكه آنها را مسوول اعتياد فرد بدانند از پذيرش اعتياد عضوي از خانواده امتناع ميكنند.
۶. وجود روابط معيوب همراه با وابستگي‌هاي پيچيده بين فرد معتاد و ساير اعضاي خانواده زمينه را براي انكار فراهم ميكند.
۷. اغلب بيمار و خانواده تصور ميكنند خودشان قادر به كنترل رفتار هستند و اين باعث عدم پذيرش درمان تخصصي ميشود.
۸. گاهي تلاش‌هاي ناموفق بيمار و خانواده براي قطع مصرف مواد باعث نا اميدي آنها ميشود. به همين دليل تلاش براي درمان را متوقف كرده و در مقابل درمان مقاومت ميكنند.
۹. در بعضي موارد رفتار مصرف مواد لذت‌بخش بوده و به ظاهر فرد مشكلي در ارتباط با مصرف مواد ندارد و لذا انگيزه براي ترك و درمان ندارد.
۱۰. گاهي ترس از تجربه علايم ترك باعث عدم پذيرش درمان ميشود.
روش‌هايي براي مقابله با انكار و مقاومت بيمار و خانواده و دادن انگيزه براي تغييررفتار
مقابله با انكار و مقاومت و همچنين ايجاد انگيزه براي تغيير رفتار يك فرآيند دشوار بوده و مستلزم بردباري، تداوم و پايداري تلاش‌هاي پزشك براي رسيدن به اين هدف است شايد لازم باشد پزشك در هر جلسه كه بيمار و خانواده اش را ملاقات ميكند، موضوع اعتياد و ترك آن را مطرح كند. تداوم تلاش‌هاي پزشك و ايجاد رابطه درماني مطلوب و نيز همدلي و حمايت مستمر از بيمار و خانواده‌اش، فاكتورهاي مهمي در ايجاد انگيزه براي تغيير رفتار مصرف مواد مي‌باشد. براي بيمار و خانواده اش توضيح دهيد كه:
- اعتياد به معناي آن نيست كه شما«آدم ضعيفي» هستيد.
- اعتياد به معناي آن نيست كه شما «آدم بدي» هستيد.
- اعتياد به معناي آن است كه شما مبتلا به يك «بيماري» هستيد.
- اعتياد به معناي آن است كه مشكلاتي در «سبك زندگي» شما وجود دارد كه قابل تغيير است .
- مانند هر بيماري ديگري، درمان‌هايي براي ترك اعتياد وجود دارد.
- بيمار و خانواده هردو در درمان اعتياد نقش مهم و موثري دارند.
- روش‌هايي براي كاهش علايم ترك وجود دارد كه فرآيند«سم زاديي» را تسهيـــل ميكند.
- براي كنترل رفتار سو مصرف مواد از ديگر افراد قابل اعتماد كمك بگيرد.
شما به عنوان پزشک مي‌توانيد:
- به بيمار و خانواده‌اش امكان بروز هيجان‌ها، نگراني‌ها و نيز بيان مشكلات را بدهيد.
- گروه‌ها و سازمان‌ها يا مراكزي كه مي‌توانند بيمار و خانواده‌اش را در زمينه درمان اعتياد و سايرمشكلات همراه حمايت كنند، معرفي بكنيد. براي مثال: معتادين گمنام(NA)، كلينيك‌هاي تخصصي ترك اعتياد.
- از راه‌بردهاي مصاحبه انگيزش جهت ايجاد انگيزه براي تغييررفتار در بيمار و خانواده اش استفاده كنيد. (مصاحبه انگيزش در ادامه آمده است).
مصاحبه انگيزشي
مصاحبه انگيزشي در سال۱۹۸۳ نخستين بار توسط ميلر معرفي شد و بر مهارت‌هاي مشاوره اي متكي است. اتخاذ تصميم براي تغيير رفتار در مورد مصرف مواد بسيار دشوار است. دو دلي تجربه اي شايع براي بيماران معتاد است چرا كه آنها خود اغلب دچار مناقشه اي دروني در مورد مصرف مواد هستند. اغلب پزشك در اين موارد به نصيحت بيمار مي‌پردازد، حال هر قدراين نصايح منطقي باشند، اغلب با مخالفت و مقاومت بيماران مواجه مي شوند. بيماران از نظر آمادگي و تصميم گيري براي ترك مواد افيوني در سطوح متفاوتي قرار دارند كه پزشك بايد از ميزان موفقيت بيمار در هر يک از اين سطوح آگاه باشد. شامل:
۱- مرحله پيش تامل (Pre contemplation)
در اين مرحله مصرف كنندگان راضي هستند و نگراني نشان نمي دهند. به مضربودن رفتارشان اعتقاد ندارندو يا آن را انكار ميكنند.
۲- مرحله تامل (Contemplation)
اين افراد در مورد مصرف ترديد دارند. از طرفي از مصرف مواد لذت مي‌برند و از طرفي ديگر متوجه مشكلاتي كه مواد براي آنها ايجاد كرده است، هستند.
۳- مرحله عمل (Action)
افراد در اين مرحله تصميم گرفته اند در رفتار متداول خويش تغييري ايجاد كنند.
۴- مرحله نگه‌دارنده(maintenance)
اين گروه رفتار مصرف مواد را با موفقيت تغيير داده اند و براي مدتي طولاني ۱۸-۱۲ ماه آن را ادامه داده اند.
۵- مرحله عود (Relapse)
بسياري از كساني‌كه مصرف مواد را براي مدتي تغيير داده اند درباره به مصرف مواد روي مي آورند.
نكته: پزشك بايد توجه داشته باشد كه افراد معتاد از اين مراحل به سمت جلو و يا عقب حركت ميكنند. وظيفه درمانگر اين است كه سطح انگيزه بيمار را مشخص كند و او را به سمت جلو پيش ببرد در اين صورت خود بيمار جهت تغييراقدام خواهد كرد. بدون وجود انگيزه، تغييرات تحميل شده به زودي از بين مي روند.
اصول مصاحبه انگيزشي:
۱- ابراز همدلي (express empathy)
گرمي همدلانه و شنيدن همراه با تامل از ويژگي‌هاي اصلي مصاحبه انگيزشي است . درمانگر بايد به دركي به دور از انتقاد، سرزنش و قضاوت به احساسات بيمار دست يابد. مهم ترين اصل شنيدن همراه با احترام براي فهم ديدگاه بيمار است .
۲- مطرح كردن ناهمخواني بين رفتار فعلي و دست يابي به اهداف در آينده
اگر بيمار در سطحي قرار دارد كه تاحدودي به جنبه‌هاي منفي رفتار خود آگاه است و يا به آنها اشاره ميكند درمانگر ميتواند از بيمار بخواهد كه اهداف و آرزوهايي را كه براي آينده خود تجسم ميكند، بيان كند. براي مثال: برنامه‌ها و اهداف شغلي، تحصيلي، مالي، ازدواج و… .
سپس در طي جلسات به مرور به بيمار نشان دهيد كه رفتارهاي فعلي وي چگونه مانع از رسيدن وي به آن اهداف ميشود اين آگاه سازي و بينش دادن بايد قدم به قدم و متناسب با توانايي ذهني بيمار باشد.
۳- اجتناب از مجادله
مواجهه و مجادله مستقيم با بيمار اغلب منجربه مقاومت و حالت تدافعي در بيمار ميشود. از جملاتي نظير« تو بايد مواد را كنـار بگذاري چون خانواده ات را نابود كردي» اجتنــاب كنيد. مي‌توانيد از جملاتي نظير « به نظر مي رسد از موقعي كه مواد مصرف مي كني مشكلاتت با خانواده بيشتر شده» استفاده كنيد.
۴- حركت به همراه مقاومت
مقاومت در بيماران به صورت مجادله، قطع صحبت طرف مقابل و انكار مشخص ميشود. دراين گونه موارد، پزشك نبايد حالت تدافعي داشته باشد و نبايد سعي كند درستي گفته‌ها و نظرهاي خود را ثابت كند. يك راهبرد مناسب براي كاهش مقاومت بيماران اين است كه درمانگر پاسخ‌هايي بدهد كه حالت سرزنشي و يا قضاوت گرانه نداشته باشد. براي مثال: وقتي بيمار عصباني است، درمانگر ميتواند به خشم او اشاره كند و از او بخواهد علت عصبانيت خود را بيان كند. اگر بيمار سكوت كرده و از حرف زدن امتناع ميكند، درمانگر ميتواند آمادگي خود را براي شنيدن حرفهاي بيمار در زمان ديگري اعلام كند.
۵- حمايت از خودكفايي
در مصاحبه انگيزشي، بيمار بايد نسبت به قابليت‌ها و توانايي‌هاي خودش آگاهي پيدا كند و بداند امكان تقويت اين ظرفيت‌ها وجود دارد. به بيمار اطمينان دهيد كه او با اين توانايي‌ها ميتواند براي تغيير رفتار اقدام كند.
راهكارهاي مشاوره اي:
براي شروع صحبت با بيمار در مورد سو مصرف مواد راههاي مختلفي وجود دارد كه به تناسب فرد هركدام از آنها ميتواند بهترين باشد. در اينجا چند راهكار شرح داده ميشود.
۱. راهكار مقدماتي: در اين راهكار در مورد شيوه زندگي، مشكلات فعلي، فشارهاي رواني و ارتباط آنها با مصرف مواد صحبت ميشود. اكثر بيماران به راحتا از عواملي كه منجر به مصرف مواد شده است، صحبت ميكنند.
۲. بيان نحوه مصرف مواد در يك روز به عنوان نمونه: از بيمار خواسته ميشود مصرف خود را در چارچوب يك روز به عنوان نمونه بيان كند. درمانگر در حين شنيدن، براحساس‌ها و رفتارهاي بيمار در طي حوادث روز تمركز ميكند. هدف از اين راهكار اين است كه بيمار از ارتباط بين وقايع زندگي و مصرف مواد خويش آگاه شود. اين راهكار براي افرادي كه در مرحله «پيش تامل» هستند مفيد است .
۳. مزايا و مضرات مصرف: در اين مرحله از بيمار مي خواهيد در مورد مزاياي مصرف مواد حرف بزند. صحبت‌هاي بيمار را يادداشت كنيد تا بتوانيد به بيمار انعكاس دهيد. سپس از بيمار بخواهيد در مورد جنبه‌هاي « كمتر خوب» مواد حرف بزند. درمانگر نبايد سعي كند كه در اين مرحله به جاي بيمار حرف بزند و جنبه‌هاي كمتر خوب مواد را تحت عنوان «مشكل» مطرح كند. چون ممكن است اين جنبه‌ها از نظر بيمار مشكل محسوب نشود. سرانجام درمانگر جمع بندي گفته‌هاي بيمار را به وي منعكس ميكند. اين راهكار براي ارزيابي ديدگاه و نگرش بيمار نسبت به مصرف مواد افيوني است، بنابراين، نبايد در افرادي كه در مرحله « پيش تامل » هستند به كار برد چون موجب ايجاد مقاومت ميشود.
۴. در اختيار گذاشتن اطلاعات: اطلاعات را بايد بي‌طرفانه و عمومي- يعني نه لزوماً در ارتباط با فرد مراجعه كننده ارايه كرد. سپس درمانگر واكنش بيمار را نسبت به اين اطلاعات در قالب پرسش‌هاي « باز» ارزيابي ميكند. براي مثال «شما در اين مورد چي فكر مي كنيد؟» يا « احساس شما چيه؟»
۵. آينده و حال: اين روش براي بيماراني مناسب است كه راجع به رفتارشان دودل هستند. درمانگر بايد روي رفتار فعلي بيمار و آنچه كه وي در آينده دوست دارد باشد، تاکيد کند و به اين ترتيب تناقض بين اين دو را به وي نشان دهد. يعني بيمار آگاه شود كه با رفتار فعلي در جهت مغاير اهداف آينده اش حركت ميكند.
۶. بررسي نگراني: اين راهکار براي بيماراني كاربرد دارد كه نگران وضعيت خويش هستند. يعني از يك‌طرف نگران ترك مواد (آيا بدون مواد مي‌توانند زندگي كنند؟) و از طرف ديگر نگران وضعيت آينده هستند. درمانگر با سوال‌هاي « باز» نگراني‌هاي بيمار را آشکار مي‌سازد و سپـس با كمك بيمار به ارزيابي واقـع گرايانه اين نگراني‌ها و راه‌حل‌هاي ممكن مي‌پردازند.
۷. ياري در اتخاذ تصميم: تنها به بيماراني مي‌توان در تصميم گيري كمك كرد كه خود اظهار كرده باشند، علاقه‌مند به تغيير رفتار هستند. درمانگر نبايد براي اتخاذ تصميم، بيمار را تحت فشار قرار دهد و همچنين نبايد در دام «متخصص حل مشكلات بيماران» بيفتد، در اين مرحله مي‌توان پيشنهاد و اطلاعات داد، بدون اينكه استقلال بيمار خدشه دار شود.
ب: پيشگيري از عود سو مصرف مواد با روشهاي غيردارويي
و اما در مورد مساله عود كه براي پزشك و خانواده هر دونگران كننده است بايد توجه داشت كه اعتياد به مواد افيوني يك بيماري مزمن و عودكننده است و عوامل و شرايط زيستي - رواني - اجتماعي منجر به گرايش مجدد به مصرف مواد مخدر پس از تكميل دوره درماني ميشود. لازم است پزشك با مفهوم بهبودي (Recovery)، عود(Relapse) لغزش (Lapse) در زمينه اعتياد به مواد مخدر آشنا شود.
مفهوم «بهبودي» در اختلال‌هاي طبي به معناي بازگشت به حالت طبيعي يا سالم قبل از بيماري است. اما در اختلال‌هاي روانپزشكي و به ويژه در وابستگي به مواد اهداف قابل انعطاف پذيري مد نظر است. اين اهداف بسته به فرد بيمار، نگرش جامعه و متغيرهاي ديگر ممكن است در طيفي از قطع كامل وابستگي تا جايگزيني ماده كم خطرتر (نظيرمتادون) قرار بگيرد. اين نگرش باعث ميشود كه پزشك بتواند به افراد بيشتري خدمات درماني را ارايه بدهد.
مفهوم بعدي«عود» مي‌باشد كه پديده شايعي در روند درمان وابستگي به مواد است. پيش تو به عود به عنوان شكست درمان نگريسته مي شد. اكنون روشن شده است كه اعتياد يك بيماري با عودهاي مكرر است و بسياري از معتادان قبل از ترك مستمر مصرف مواد مخدر ۸-۷ بار عود را تجربه ميكنند. پزشك با پيش بيني عود و آگاهي از عواملي كه موجب عود مي شوند ميتواند از اين پديده جلوگيري كند.
«لغزش» عبارت است از بازگشت ناگهاني و مصرف «يك باره» مواد بعد از ترك و با عود كه مصرف مستمر مواد است متفاوت مي‌باشد. بنابراين پزشكان در مواجه با چنين مواردي بايد به بيمار اطمينان دهند كه مصرف يك باره به معناي عود نيست و ميتواند برنامه درماني را ادامه دهد.
عوامل موثر در عود:
۱. عوامل فردي: كه شامل ويژگي‌هاي فردي، نگرش‌ها و مهارت‌هاي اجتماعي و نحوه مقابله با مشــكلات و فشارهاي رواني- اجتماعي مي‌باشد.
۲. عوامل بين فردي: به محيط اجتــماعي فرد يعني خانواده، دوستان نزديك و خرده فرهنــگ حاكــم بر آن اشاره
ميكند. خانواده‌هاي آشفته فرد را نسبت به عود آسيب پذير مي سازند.
۳. عوامل اجتماعي: به موضوع‌هايي چون محل سكونت، شرايط كار، داشتن مهارت‌هاي لازم براي استخدام، امكانات كارآموزي و اشتغال و ديدگاه كلي جامعه نسبت به فرد معتاد اشاره دارد.
۴. عوامل وضعيتي: به موقعيت‌هايي اشاره دارد كه موجب گرايش مجدد بيمار به مصرف مواد ميشود. براي مثال: رابطه با دوستاني كه خود مواد مصرف ميكنند يا حضور در مكان‌هايي كه مواد مصرف ميشود.
راهكارهايي براي مقابله با عود:
۱. پيش درآمدها، فرآيند و علت «لغزش» را كاوش كنيد.
۲. به بيمار اطمينان دهيد كه يك بار لغزش ايجاد اعتياد نمي‌كند. بنابراين نيازي به سم زاديي مجدد نيست و همچنين يادآوري كنيد كه نشانه‌ي شكست درمان نمي‌باشد.
۳. در هنگام عود به نيمه پر ليوان توجه كنيد. به فرد نشان دهيد كه تا چه مدت توانسته است كه مواد افيوني را مصرف نكند.
۴. يادآوري كنيد كه باوجود عود، دوباره ميتواند ترك كند.
۵. به كمك بيمار عوامل خطرزا نظير: افراد، اماكن، اشيا، محرك‌ها (بو، شكل، رنگ)، تجديد خاطرات، افكار و عواطف در موقعيت‌هاي پراسترس، رويارويي با واقعيت‌هاي ناگوار كه همگي مي‌توانند باعث عود شوند، را بيابيد. سپس راهكارهايي را براي مقابله با آنها تعيين كنيد. براي مثال: براي يك رابطه دوستي پرخطر، رابطه جايگزين لذت‌بخش‌تري را جايگزين كنيد.
۶. به بيمار و خانواده توضيح دهيد كه عود يك اتفاق ناگهاني نيست، بلكه فرآيندي است كه از خيلي قبل شروع شده و سرانجام به عود منجر ميشود. بنابراين بايد نسبت به تغييرهاي اوليه در بيمار كه آغازگر عود مي باشند، حساس باشند.
۷. چگونگي برخورد با وسوسه و گرايش براي مصرف مواد را آموزش دهيد. اكثر بيماران تا مدت‌ها بعد از ترك، پس از مواجه با نشانه‌هاي اعتياد و يا در حالت‌هاي بحراني، براي مصرف مجدد مواد وسوسه ميشود.
راهكارهاي پيش‌نهادي براي مقابله با ولع مصرف مواد:
- جايگزيني افكار مثبت
براي مثال: به جاي اين فكر كه «الان آنقدرحالم بد است كه بدون مصرف نمي‌توانم تحمل كنم» مي‌توانيد به خود بگوييد كه «مصرف نكردن تا به حال به كسي آسيب نرسانده است».
- براي بيمار توضيح دهيد كه اگر صبركند با گذشت زمان از شدت ولع كاسته ميشود.
- درجلساتي كه بيمار را ملاقات مي كنيد از بيمار بخواهيد موقعيتي را كه ولع و وسوسه مصرف مواد رخ مي‌دهد تجسم كند و سپس راههاي جايگزين و يا كارهايي را كه در آن موقعيت ميتواند انجام بدهد بيابد. اين تمرين سبب ميشود كه بيمار در محيط واقعي، مهارت يافتن راههاي جايگزين را داشته باشد.
۸. به بيمار كمك كنيد تا يك شبكه حمايتي- اجتماعي غيرمعتاد از افراد خانواده، دوستان و همكاران به‌وجود آورد. اين شبكه از يك سو مدل رفتاري فاقد سو مصرف مواد را ارايه ميكند و از سوي ديگر به بيمار در اعمال كنترل بر مصرف مواد كمك ميكند.
۹. به بيمار نحوه مدارا با هيجـان‌هاي منفي را آموزش دهيد. بسيــاري از اوقات بيماران از احساس‌هايي نظيرتنهايي، خلأ دروني، بي حوصلگي، طرد شدن، خشم و غمگيني رنج مي‌برند كه عامل مهمي در مصرف مجدد مواد است. از بيمار بخواهيد:
- ليستي از موقعيت‌هايي كه موجب ناراحتي اش مي شوند فراهم كند و در صورت امكان از آنها اجتناب كند.
- ليستي از موقعيت‌هايي كه موجب احساس بهتر شدن در بيمار ميشود فراهم كند و در صورت لزوم از آنها استفاده كند.
- به جاي سركوب كردن خشم و ديگر احساسات منفي، آن را با اطرافيان و يا درمانگر در ميان بگذارد.
۱۰. اختلال‌هاي روانپزشكي نظير اختلال‌هاي خلقي، اضطرابي و خواب را درمان كنيد.
۱۱. با بيمار قرارداد ببنديد كه اگر به دليل ولع شديد ممكن است كنترل خود را از دست بدهد با پزشك، دوستان و خانواده تماس بگيرد.
۱۲. اگر دچار لغزش شد و مواد را دوباره استفاده كرد با درمانگر تماس بگيرد.
۱۳. به مشكلات ديگر بيمار توجه كنيد و در صورت لزوم به مراكزي كه مي‌توانند بيمار را حمايت كنند ارجاع دهيد
مصرف «شيشه» در بين زنان رو به افزايش است .
رئيس مركز مشاوره و مددكاري نيروي انتظامي از افزايش گرايش به مصرف شيشه در زنان خبر داد و گفت: تبليغات نادرست و اشتباه، مصرف شيشه را در زنان كشور رواج داده است.
به گزارش خبرنگار سایت پزشکان بدون مرز ، محمد‌رضا حاجي‌لو در گفتگو با فارس با اشاره به مصرف رو به افزايش زنان به مواد مخدر گفت: گرايش به شيشه در بين زنان به دليل تبليغات سوء و نادرستي است كه از سوي موادفروشان صورت مي‌گيرد.
رئيس مركز مشاوره و مددكاري نيروي انتظامي با بيان اينكه در محيط‌هاي زنانه بيشترين تبليغات براي استفاده از شيشه است، افزود: در اماكن زنانه همچون آرايشگاه‌ها و باشگاه‌‌هاي ورزشي به منظور رفع امراضي همچون افسردگي، لاغري و. ….. استفاده از اين مواد توصيه ميشود.
حاجي‌لو اظهار داشت: شيشه از خانواده قرص‌هاي روانگران است و مصرف آن رفتارهايي همچون پرخاشگري و هنجارشكني را در پي دارد.
وي با بيان اينكه مصرف شيشه بيشتر در افراد مناطق پايين شهر شيوع دارد، گفت: استفاده از شيشه در ملاء عام و در سطح جامعه در مناطق بالاي شهر كمتر مشهود است و بيشتر حالت پنهاني و مخفي دارد.
حاجي‌لو تصريح كرد: قيمت هر سوت شيشه در حدود ۱۲ هزار تومان است و اين مبلغ شايد براي اوايل مصرف خيلي زياد نباشد ولي به تدريج كه شخص به شيشه وابسته شد مجبور است براي مصرف روزي چندين سوت شيشه خريداري كند.
رئيس مركز مشاوره و مددكاري نيروي انتظامي تأكيد كرد: مصرف شيشه در شهرستان‌هاي كوچك به نسبت كلان شهرها كمتر است ولي با روند روبه افزايش گرايش به شيشه نمي‌توان خيلي به اين آمار تكيه كرد.
وي روانگردي و عدم تعادل را بارزترين نوع رفتار در معتادان شيشه بيان كرد و گفت: بسياري از معتادان به شيشه خود را معتاد ندانسته و هنگامي كه براي مشاوره ارجاع داده مي‌شوند در صدد تكذيب اين حقيقت هستند.
رئيس مركز مشاوره و مددكاري نيروي انتظامي خاطرنشان كرد: متوسط سن معتادان زن به شيشه ۱۹تا ۲۷ سال است كه متأسفانه بيشتر اين معتادان به منظور حفظ اندام و جلوگيري از چاقي به شيشه روي آورده ولي بعد از مدت كمي كاملاً به آن وابسته مي‌شوند.
بر اساس گزارش ناجا به نقل از موسسه داريوش كه در سال ۸۶ صورت گرفته است، حدود يك ميليون و ۲۰۰ هزار معتاد در كشور وجود دارد كه ۵درصد آنان را زنان تشكيل مي‌دهد، ۶۵درصد معتادان به روش دودي استعمال ميكنند،۱۲درصد تزريقي هستند، ۳۸درصد هروئين تزريق نمي‌كنند و ۲۰ درصد مصرف‌كنندگان كراك ايراني يا هروئين فشرده هستند. حتي ۲۰درصد مصرف كنندگان شيشه نيز اين ماده شيميايي را تزريق ميكنند.
بر اساس اين گزارش ميانگين مصرف و مبلغ هزينه كرد هر معتاد به طور متوسط هر ماه ۱۸۶ هزار تومان است اما اين ميزان از هزار تومان تا ۵ ميليون تومان متغير است .
سونامي «شيشه» شروع شده است
مسئول سازمان مردم نهاد كنگره ۶۰ گفت: سونامي اعتياد به «شيشه» در كشور شروع شده است، پيش قراول‌هاي اين سونامي همه جا هستند، شيشه يك ديوانه‌خانه سيار است كه عامل همسركشي، قتل، جنايت و متلاشي شدن خانواده‌هاست.
حسين دژاكام، مسئول و نگهبان كنگره ۶۰ كه در زمينه بهبود و اصلاح معتادان فعاليت ميكند ، افزود: متاسفانه درچند سال اخير شاهد گرايش و رواج مصرف شيشه در كشور هستيم اما هنوز عمق اين فاجعه به درستي درك نشده است، ما با يك سونامي مواجه هستيم، كه اصلاً قابل مقايسه به ترياك يا حتي هروئين نيست.
وي گفت: كسي كه مصرف كننده شيشه شد، ديگر هيچ چيز جلودارش نيست، نه گراني اين ماده و نه روشهاي ترك و درمان اعتياد، قيمت هر گرم شيشه ۸۰ تا ۱۰۰ هزار تومان است اما مصرف كننده براي هر بار مصرف نيم سوت شيشه كه معادل ۵ هزار تومان است تهيه ميكند، اولين بار حتي اين مبلغ را هم نمي‌پردازد، چون به دعوت رفقا مصرف ميكند.
وي افزود: دفعه بعد ۵ هزار تومان را براي نيم سوت شيشه مي‌پردازد، بعد كه معتاد شد، براي تامين مخارج اعتيادش به هر كاري دست مي‌زند، به اين ترتيب به وادي خريد و فروش و معامله شيشه مي‌افتد و به فروشنده تبديل ميشود، اين طوري هم خرج خودش را تامين ميكند و هم مشتري جور ميكند به اين ترتيب گراني شيشه هيچ مانعي براي اعتياد به آن نيست.
وي گفت: مصرف كننده شيشه خود را معتاد هم نمي‌‌داند، مي‌گويد من كه ترياكي نيستم، درحالي كه تخريب آن اصلاً با ترياك قابل مقايسه نيست، حالا ما چسبيده‌ايم به اينكه ورود شربت ترياك قبح مصرف را از بين مي‌برد، البته دسترسي به شربت ترياك نبايد آسان باشد اما بايد در مراكز خاصي با تجويز پزشك در اختيار معتادان قرار گيرد، اين كار نيازمند طراحي يك ساز و كار مشخص و آموزش به مردم و معتادان است و متخصصان هم بايد در اين زمينه آموزش كافي ببينند و بر اساس يك پروتكل مشخص كار كنند.
وي افزود: شربت ترياك و متادون بايد مثل ديازپام در داروخانه ها با تجويز پزشك توزيع شود و گر نه همان طور كه متادون وارد بازار آزاد شده است و چندين برابر قيمت به فروش مي‌رسد، شربت ترياك هم به صورت قاچاق وارد بازار ميشود، مواد تقلبي هم به اسم آن فروخته ميشود و ديگر امكان كنترل آن نخواهد بود.
پيش از اين محمد اسماعيل عليپور، رئيس مركز ترك اعتياد تهران به خبرنگار فارس گفته بود: مصرف ماده« شيشه» به شدت در جامعه در حال افزايش است، برخلاف تصور، شيشه به شدت اعتياد آور است، اعتياد به اين ماده محرك هيچ راه درماني ندارد و فرد را به مرز خودكشي و همسركشي مي‌كشاند.
وي با ابراز نگراني جدي از روند گسترش ماده اعتيادآور شيشه در كشور، افزود: شيشه يك ماده محرك و از خانواده آمفتامين‌هاست، متاسفانه بسياري از مصرف كنندگان اين ماده تصور ميكنند، شيشه اعتياد آور نيست اما اين ماده به شدت اعتياد آور است و حتي مصرف تفنني آن نيز فرد را معتاد ميكنند.
وي گفت: شيشه علاوه بر اينكه اعتياد آور است به شدت فرد مصرف‌كننده را دچار وابستگي فكري و رواني ميكند و شواهدي كه در معتادان به اين ماده مشاهده شده است، نشان داده است كه عوارض مصرف اين ماده بسيار بيشتر از هروئين و كراك است.
وي افزود: اعتياد به شيشه هيچ‌گونه روش درماني ندارد و در هيچ جاي دنيا نيز تاكنون روش درمان دارويي براي اعتياد به اين ماده خطرناك پيدا نشده است، نه متادون و نه بوپرنورفين كه داروهاي شناخته شده درمان جايگزين براي هروئين، كراك و ترياك شناخته شده‌اند، در درمان اعتياد به شيشه تاثيري ندارند،فقط مي‌توان از درمان هاي غير دارويي مانند روان درماني و مشاوره براي اين افراد استفاده كرد كه تاثير اين روش‌ها نيز در درمان اعتياد به شيشه بسيار كم است.
عليپور گفت: ماده شيشه كه امروزه در ايران توليد ميشود، معمولاً به صورت دست ساز در خانه‌ها توليد ميشود و متاسفانه شدت توهم و هذيان در مصرف كنندگان شيشه ايراني به مراتب بيش از آن چيزي است كه در گزارش‌هاي بين‌المللي اعلام شده است.
وي ادامه داد: مهمترين اثر ناشي از مصرف شيشه اين است كه معتادان به اين ماده را دچار بدبيني نسبت به اطرافيان و به خصوص همسر مي كند و در مواد متعددي كه حداقل ۲ نفرشان بيمار خود من بودند شاهد بودم كه فردي اقدام به همسركشي كرده و بعد از اين كار اعلام كرده كه من مي‌دانستم كه زنم خطايي مرتكب نشده اما بعد از مصرف شيشه انگار فردي در ذهن من مي‌گفت همسرت را بكش.
اين روانپزشك اضافه كرد: متاسفانه شاهد اين هستيم كه تعداد زيادي از معتادان به ترياك، هروئين و كراك كه تحت درمان با متادون بودند، به مصرف شيشه رو آورده‌اند و به اين ترتيب روند درمان آنها نيز شكست خورده است.
وي گفت: مصرف شيشه باعث اختلال در عملكرد شغلي، خانوادگي و اجتماعي فرد ميشود، به شدت عملكرد مغز و روان فرد را تخريب ميكند، پرخاشگري و عصبيت از جمله عوارض حتمي مصرف اين ماده است.
وي افزود: برخي به اشتباه تصور ميكنند كه مصرف شيشه باعث بي اشتهايي و لاغري ميشود، درحالي كه مصرف اين ماده تا ۴۸ ساعت فرد را دچار بي اشتهايي، بي خوابي و عصبيت ميكند و بعد از آن به شدت فرد دچار پرخوري، پرخوابي و اشتهاي زياد ميشود و افسردگي و حتي تمايل به خودكشي نيز به دنبال آن بروز ميكند.
وي گفت: براي لاغري داروهاي خاصي كه مجوز وزارت بهداشت و FDA را دارند در بازار وجود دارد كه آن هم بايد پس از مشورت با پزشك يا متخصص تغذيه و در كنار رژيم غذايي مناسب استفاده شود و گر نه مصرف سم چون باعث ضعف بدن و لاغري ميشود روش مناسبي براي اين كار نيست.
وي تاكيد كرد: اعتياد به شيشه هيچ روش درماني ندارد.
تغییر الگوی مصرف مواد مخدر از سنتی به مواد صنعتی و شیمیایی و استفاده از قرصهای روانگردان تهدیدی جدی است که کشور ایران را با بحران مواجه کرده است.
شناسایی بیش از ۴۰۰ هزار انواع قرص روانگردان طی سال جاری در کشور ، نشان از گرایش نسل امروز به مصرف مخدرهای شیمیایی و صنعتی دارد و این در حالی است که مضرات این گونه مخدرها ، به مراتب بیشتر و ناگوارتر از مخدرهای سنتی است. به عقیده پزشکان ، مصرف یک ماده که باعث شود فرد به مصرف دوباره آن روی بیاورد ، می تواند به عنوان ماده اعتیاد آور تلقی شود و از همین رو ، مخدرهای صنعتی نیز از این قاعده مستثنی نیستند.
امروزه مواد مخدر به عنوان یکی از پرسودترین تجارت های غیر قانونی در جهان مطرح است و گردش مالی سالانه آن بین ۱۵۰۰ تا ۲۰۰۰ میلیارد دلار برآورد شده است.
مخدرهای صنعتی در واقع ترکیبی از مخدرهای سنتی با مواد شیمیایی هستند. برای نمونه مخدر سنتی مانند تریاک تنها سستی زا و یا ماده ای همچون حشیش توهم زاست اما مخدر صنعتی مانند شیشه ، اثری ترکیبی از توهم زایی و تحرک بخشی دارد ، این در حالی است که هریک از این تاثیرها در مخدرهای سنتی بر عهده یک ماده بوده که اکنون در نوع صنعتی با تجمیع خاصیت ها ، به شکل متقابل مشکل و ضررها نیز به یکباره بر روی فرد عارض می شوند.
مخدرهای جدید به علت ترکیب شیمیایی که دارند ، سیستم مرکزی اعصاب را تحریک کرده و باعث بروز نوعی تشنج و حرکات غیر قابل کنترل به همراه تعریق ، گشادی مردمک چشم و در مجموع ، کنش های شدید رفتاری می شوند.
بر خلاف مخدرهای افیونی مانند تریاک که عموما آرام بخش هستند و استعمال کننده را به سمت سکون و کندی حرکت می برند ، مخدرهای نوین با تحریک های مغزی که دارند ، به فرد انرژی مضاعف می دهند. این تحرک زایی و افزایش انرژی ها پس از استعمال ، سبب می شود تا جوانان نسبت به چنین موادی گرایش بیشتری پیدا کنند.
از دیگر تاثیرات مخدرهای صنعتی ، ایجاد اختلال در سیستم پردازش مغزی فرد است. این حالت به گونه ای است که مصرف کننده به دلیل توهمی که در آن به سر می برد ، صدای های گوشخراش ، حرکت های تند و… را کاملا عادی می پندارد.
در کنار انواع مخدرهای صنعتی مثل کراک ، شیشه ، کریستال و… ، می توان از مصرف “پان” به عنوان خوشبو کننده دهان و قرص نشاط آور در بین دانشجویان و دانش آموزان نگران بود که موجب سرطان لثه ، روده بزرگ و بیماری هپاتیت در مصرف کننده می شود.
مخدرهای شیمیایی با بیش فعال کردن بخشی از مغز ، به فرد توانایی کاذب و زودگذر اندیشیدن به چند موضوع را می دهند و شخص با انباشت فکرهای گوناگون به شکل همزمان ، دچار توهم می شود و در یک لحظه به نتیجه دارا بودن توانایی در پرواز از روی برجی بلند می رساند.
برخلاف مخدرهایی مانند تریاک که با تاثیر آرام کنندگی که بر مصرف کننده می گذارند ، وی را به سوی بی تفاوتی در برابر کنش های جامعه وا می دارند ، مخدرهای صنعتی باعث واکنش های شدید رفتاری فرد در برابر توهم های ذهنی می شوند.
در مخدرهای صنعتی که جدید هم هستند ، نیاز به داشتن اطلاعات دو چندان است. در این میان ، با توجه به نبود آشنایی کافی با مخدرهای نوین ، مسئله آموزش جایگاهی اساسی دارد. در صورت عدم تجهیز اطلاعاتی نیروهای درگیر با این مسئله ، ممکن است جلوی یک سری رفتار مجرمانه توسط مجریان قانون گرفته نشود و خسارت های جبران ناپذیری به جامعه وارد شود.
به گفته سرهنگ علی سماواتی ، رئیس مرکز آموزش پلیس مبارزه با مواد مخدر نیروی انتظامی ، یکی از بحث های مهم در مبارزه با مواد مخدر ، داشتن آگاهی لازم برای مواجه و از بین بردن آن است.
وی می گوید: هم اکنون علاوه بر آموزش دوره ای کارکنان ناجا ، در صورت نیاز ویژه برخی استانها که پس از کار کارشناسی مشخص شده ضعف هایی دارند ، آموزش های لازم با اعزام نیرو داده می شود.
این مقام آموزشی مواد مخدر ناجا ، با اشاره به اینکه اعتیاد چهارمین بحران بشریت به حساب می آید ، می افزاید: باید تمامی مسئولان و برنامه ریزان در زمینه کاهش تقاضای مواد به ویژه مخدرهای صنعتی تلاش ویژه ای کنند ؛ زیرا با برخورد فیزیکی نمی توان تمام حجم مقابله با این معضل را انجام داد.
همسایگی ایران با افغانستان و افزایش کشت خشخاش در این کشور تهدیدی جدی برای کشور است ، به طوری که افزایش تعداد معتادان و از سوی دیگر گسترش کشت خشخاش تا سطح ۶ هزار و ۱۰۰ تن در افغانستان ، نشان از برنامه ریزی های خارجی برای افزایش سطح اعتیاد در این منطقه است. وجود مرزهای طولانی با کشورهای افغانستان و پاکستان ، کشور ما را در معرض خطرات بسیاری قرار داده و همه اینها مبیین این ضرورت است که باید راهکارهای نوینی برای مقابله با مواد مخدر پیش بینی شود.
دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر کشور ایران ؛ تغییر الگوی مصرف مواد مخدر از مواد سنتی از قبیل تریاک ، حشیش و هروئین به مواد صنعتی و شیمیایی و استفاده از قرص های روان گردان را تهدیدی جدی می داند و می گوید: رشد روز افزون مواد مخدر شیمیایی جوامع امروز را با بحران مواجه کرده است.
دکتر فداحسین مالکی می افزاید: مسئولان برای مقابله و پیشگیری از گرایش جوانان به این مواد نیازمند استفاده از تمام توان علمی و فرهنگی کشور هستند.
وی با اشاره به اینکه ، جایگزینی مواد مخدر صنعتی و شیمیایی به جای مواد مخدر سنتی تهدیدات جدی را به دنبال دارد ، می گوید: استفاده از مواد مخدر سنتی در کشور با اقدامات مفیدی که انجام شده کاهش یافته اما گرایش به مواد شیمیایی رو به افزایش است.
مالکی با بیان این مطلب که رسانه ها و دستگاههای فرهنگی نقش به سزایی در پیشگیری و استفاده از این مواد برعهده دارند ، می افزاید: برای پیشگیری و مقابله با مصرف مواد مخدر باید خانواده ها و والدین را درگیر این موضوع کرد.
اعتیاد و مواد مخدر مرز نمی شناسد و در مبارزه با آنها نباید به مخدرهای سنتی اکتفا کرد ؛ زیرا هر فردی که در فرایند اعتیاد قرار بگیرد ، ممکن است آلوده به یکی از ماده های تخدیری (چه سنتی - چه نوین) شود. تبلیغات و آگاه سازی ، نقش بسیار مهمی در کاهش تقاضا دارند. باید اعتیاد را به همه شناساند. در این صورت ، بسیاری به علت عارضه های ناشی از این سم مهلک ، ممکن است مصرف این مخدرهای جدید را کنار بگذارند.
از آنجا که ترک استفاده ماده مخدر از سوی فرد استعمال کننده دارای ۴ مرحله تمایل برای ترک ، سم زدایی ، روان درمانی و ایجاد تغییر نگرش است و برخی مرحله های آن مانند سم زدایی ممکن است تا یک سال نیز ظول بکشد ؛ ترک مخدر صنعتی در این مدت طولانی ، کار بسیار دشواری است و باید چاره بهتری برای رویارویی با آن اندیشید. تجربه نشان داده است که متاسفانه به رغم تلاش های فراوانی که برای بازگرداندن معتادان انجام می شود ، درصد بسیار ناچیزی از آنها از چرخه درمان سربلند بیرون می آیند.
لذا ، بهترین راه مقابله با مخدرهای نوین ، آشنا کردن شهروندان با خطرهای وحشتناک استفاده و آموزش نوجوانان برای روبرو شدن درست با آنها توسط آگاهی دهی همه جانبه است.
کارشناس ارشد آموزش مرکز آموزش پلیس مبازره با مواد مخدر ناجا می گوید: در اطلاع رسانی مواد مخدر به ویژه نوع صنعتی آن ، نباید صرفا کارشناسان و دست اندرکاران را مورد توجه قرار داد و از قشر نوجوان و جوان جامعه غافل شد. از اینکه در مورد قرص اکس ، شیشه و… در کتاب دانش آموزان صحبت شود ، نباید واههمه داشت ؛ زیرا اگر ما از عنوان شدن این موضوع بترسیم و آنها را بیان نکنیم ، قاچاقچی و مواد فروش محل بدون ترس و نگرانی اطلاعات غلطش را در اختیار نوجوانان قرار می دهد
مصرف «شيشه» در بين زنان رو به افزايش است .
رئيس مركز مشاوره و مددكاري نيروي انتظامي از افزايش گرايش به مصرف شيشه در زنان خبر داد و گفت: تبليغات نادرست و اشتباه، مصرف شيشه را در زنان كشور رواج داده است.
به گزارش خبرنگار سایت پزشکان بدون مرز ، محمد‌رضا حاجي‌لو در گفتگو با فارس با اشاره به مصرف رو به افزايش زنان به مواد مخدر گفت: گرايش به شيشه در بين زنان به دليل تبليغات سوء و نادرستي است كه از سوي موادفروشان صورت مي‌گيرد.
رئيس مركز مشاوره و مددكاري نيروي انتظامي با بيان اينكه در محيط‌هاي زنانه بيشترين تبليغات براي استفاده از شيشه است، افزود: در اماكن زنانه همچون آرايشگاه‌ها و باشگاه‌‌هاي ورزشي به منظور رفع امراضي همچون افسردگي، لاغري و. ….. استفاده از اين مواد توصيه ميشود.
حاجي‌لو اظهار داشت: شيشه از خانواده قرص‌هاي روانگران است و مصرف آن رفتارهايي همچون پرخاشگري و هنجارشكني را در پي دارد.
وي با بيان اينكه مصرف شيشه بيشتر در افراد مناطق پايين شهر شيوع دارد، گفت: استفاده از شيشه در ملاء عام و در سطح جامعه در مناطق بالاي شهر كمتر مشهود است و بيشتر حالت پنهاني و مخفي دارد.
حاجي‌لو تصريح كرد: قيمت هر سوت شيشه در حدود ۱۲ هزار تومان است و اين مبلغ شايد براي اوايل مصرف خيلي زياد نباشد ولي به تدريج كه شخص به شيشه وابسته شد مجبور است براي مصرف روزي چندين سوت شيشه خريداري كند.
رئيس مركز مشاوره و مددكاري نيروي انتظامي تأكيد كرد: مصرف شيشه در شهرستان‌هاي كوچك به نسبت كلان شهرها كمتر است ولي با روند روبه افزايش گرايش به شيشه نمي‌توان خيلي به اين آمار تكيه كرد.
وي روانگردي و عدم تعادل را بارزترين نوع رفتار در معتادان شيشه بيان كرد و گفت: بسياري از معتادان به شيشه خود را معتاد ندانسته و هنگامي كه براي مشاوره ارجاع داده مي‌شوند در صدد تكذيب اين حقيقت هستند.
رئيس مركز مشاوره و مددكاري نيروي انتظامي خاطرنشان كرد: متوسط سن معتادان زن به شيشه ۱۹تا ۲۷ سال است كه متأسفانه بيشتر اين معتادان به منظور حفظ اندام و جلوگيري از چاقي به شيشه روي آورده ولي بعد از مدت كمي كاملاً به آن وابسته مي‌شوند.
بر اساس گزارش ناجا به نقل از موسسه داريوش كه در سال ۸۶ صورت گرفته است، حدود يك ميليون و ۲۰۰ هزار معتاد در كشور وجود دارد كه ۵درصد آنان را زنان تشكيل مي‌دهد، ۶۵درصد معتادان به روش دودي استعمال ميكنند،۱۲درصد تزريقي هستند، ۳۸درصد هروئين تزريق نمي‌كنند و ۲۰ درصد مصرف‌كنندگان كراك ايراني يا هروئين فشرده هستند. حتي ۲۰درصد مصرف كنندگان شيشه نيز اين ماده شيميايي را تزريق ميكنند.
بر اساس اين گزارش ميانگين مصرف و مبلغ هزينه كرد هر معتاد به طور متوسط هر ماه ۱۸۶ هزار تومان است اما اين ميزان از هزار تومان تا ۵ ميليون تومان متغير است .
سونامي «شيشه» شروع شده است
مسئول سازمان مردم نهاد كنگره ۶۰ گفت: سونامي اعتياد به «شيشه» در كشور شروع شده است، پيش قراول‌هاي اين سونامي همه جا هستند، شيشه يك ديوانه‌خانه سيار است كه عامل همسركشي، قتل، جنايت و متلاشي شدن خانواده‌هاست.
حسين دژاكام، مسئول و نگهبان كنگره ۶۰ كه در زمينه بهبود و اصلاح معتادان فعاليت ميكند ، افزود: متاسفانه درچند سال اخير شاهد گرايش و رواج مصرف شيشه در كشور هستيم اما هنوز عمق اين فاجعه به درستي درك نشده است، ما با يك سونامي مواجه هستيم، كه اصلاً قابل مقايسه به ترياك يا حتي هروئين نيست.
وي گفت: كسي كه مصرف كننده شيشه شد، ديگر هيچ چيز جلودارش نيست، نه گراني اين ماده و نه روشهاي ترك و درمان اعتياد، قيمت هر گرم شيشه ۸۰ تا ۱۰۰ هزار تومان است اما مصرف كننده براي هر بار مصرف نيم سوت شيشه كه معادل ۵ هزار تومان است تهيه ميكند، اولين بار حتي اين مبلغ را هم نمي‌پردازد، چون به دعوت رفقا مصرف ميكند.
وي افزود: دفعه بعد ۵ هزار تومان را براي نيم سوت شيشه مي‌پردازد، بعد كه معتاد شد، براي تامين مخارج اعتيادش به هر كاري دست مي‌زند، به اين ترتيب به وادي خريد و فروش و معامله شيشه مي‌افتد و به فروشنده تبديل ميشود، اين طوري هم خرج خودش را تامين ميكند و هم مشتري جور ميكند به اين ترتيب گراني شيشه هيچ مانعي براي اعتياد به آن نيست.
وي گفت: مصرف كننده شيشه خود را معتاد هم نمي‌‌داند، مي‌گويد من كه ترياكي نيستم، درحالي كه تخريب آن اصلاً با ترياك قابل مقايسه نيست، حالا ما چسبيده‌ايم به اينكه ورود شربت ترياك قبح مصرف را از بين مي‌برد، البته دسترسي به شربت ترياك نبايد آسان باشد اما بايد در مراكز خاصي با تجويز پزشك در اختيار معتادان قرار گيرد، اين كار نيازمند طراحي يك ساز و كار مشخص و آموزش به مردم و معتادان است و متخصصان هم بايد در اين زمينه آموزش كافي ببينند و بر اساس يك پروتكل مشخص كار كنند.
وي افزود: شربت ترياك و متادون بايد مثل ديازپام در داروخانه ها با تجويز پزشك توزيع شود و گر نه همان طور كه متادون وارد بازار آزاد شده است و چندين برابر قيمت به فروش مي‌رسد، شربت ترياك هم به صورت قاچاق وارد بازار ميشود، مواد تقلبي هم به اسم آن فروخته ميشود و ديگر امكان كنترل آن نخواهد بود.
پيش از اين محمد اسماعيل عليپور، رئيس مركز ترك اعتياد تهران به خبرنگار فارس گفته بود: مصرف ماده« شيشه» به شدت در جامعه در حال افزايش است، برخلاف تصور، شيشه به شدت اعتياد آور است، اعتياد به اين ماده محرك هيچ راه درماني ندارد و فرد را به مرز خودكشي و همسركشي مي‌كشاند.
وي با ابراز نگراني جدي از روند گسترش ماده اعتيادآور شيشه در كشور، افزود: شيشه يك ماده محرك و از خانواده آمفتامين‌هاست، متاسفانه بسياري از مصرف كنندگان اين ماده تصور ميكنند، شيشه اعتياد آور نيست اما اين ماده به شدت اعتياد آور است و حتي مصرف تفنني آن نيز فرد را معتاد ميكنند.
وي گفت: شيشه علاوه بر اينكه اعتياد آور است به شدت فرد مصرف‌كننده را دچار وابستگي فكري و رواني ميكند و شواهدي كه در معتادان به اين ماده مشاهده شده است، نشان داده است كه عوارض مصرف اين ماده بسيار بيشتر از هروئين و كراك است.
وي افزود: اعتياد به شيشه هيچ‌گونه روش درماني ندارد و در هيچ جاي دنيا نيز تاكنون روش درمان دارويي براي اعتياد به اين ماده خطرناك پيدا نشده است، نه متادون و نه بوپرنورفين كه داروهاي شناخته شده درمان جايگزين براي هروئين، كراك و ترياك شناخته شده‌اند، در درمان اعتياد به شيشه تاثيري ندارند،فقط مي‌توان از درمان هاي غير دارويي مانند روان درماني و مشاوره براي اين افراد استفاده كرد كه تاثير اين روش‌ها نيز در درمان اعتياد به شيشه بسيار كم است.
عليپور گفت: ماده شيشه كه امروزه در ايران توليد ميشود، معمولاً به صورت دست ساز در خانه‌ها توليد ميشود و متاسفانه شدت توهم و هذيان در مصرف كنندگان شيشه ايراني به مراتب بيش از آن چيزي است كه در گزارش‌هاي بين‌المللي اعلام شده است.
وي ادامه داد: مهمترين اثر ناشي از مصرف شيشه اين است كه معتادان به اين ماده را دچار بدبيني نسبت به اطرافيان و به خصوص همسر مي كند و در مواد متعددي كه حداقل ۲ نفرشان بيمار خود من بودند شاهد بودم كه فردي اقدام به همسركشي كرده و بعد از اين كار اعلام كرده كه من مي‌دانستم كه زنم خطايي مرتكب نشده اما بعد از مصرف شيشه انگار فردي در ذهن من مي‌گفت همسرت را بكش.
اين روانپزشك اضافه كرد: متاسفانه شاهد اين هستيم كه تعداد زيادي از معتادان به ترياك، هروئين و كراك كه تحت درمان با متادون بودند، به مصرف شيشه رو آورده‌اند و به اين ترتيب روند درمان آنها نيز شكست خورده است.
وي گفت: مصرف شيشه باعث اختلال در عملكرد شغلي، خانوادگي و اجتماعي فرد ميشود، به شدت عملكرد مغز و روان فرد را تخريب ميكند، پرخاشگري و عصبيت از جمله عوارض حتمي مصرف اين ماده است.
وي افزود: برخي به اشتباه تصور ميكنند كه مصرف شيشه باعث بي اشتهايي و لاغري ميشود، درحالي كه مصرف اين ماده تا ۴۸ ساعت فرد را دچار بي اشتهايي، بي خوابي و عصبيت ميكند و بعد از آن به شدت فرد دچار پرخوري، پرخوابي و اشتهاي زياد ميشود و افسردگي و حتي تمايل به خودكشي نيز به دنبال آن بروز ميكند.
وي گفت: براي لاغري داروهاي خاصي كه مجوز وزارت بهداشت و FDA را دارند در بازار وجود دارد كه آن هم بايد پس از مشورت با پزشك يا متخصص تغذيه و در كنار رژيم غذايي مناسب استفاده شود و گر نه مصرف سم چون باعث ضعف بدن و لاغري ميشود روش مناسبي براي اين كار نيست.
وي تاكيد كرد: اعتياد به شيشه هيچ روش درماني ندارد.
تغییر الگوی مصرف مواد مخدر از سنتی به مواد صنعتی و شیمیایی و استفاده از قرصهای روانگردان تهدیدی جدی است که کشور ایران را با بحران مواجه کرده است.
شناسایی بیش از ۴۰۰ هزار انواع قرص روانگردان طی سال جاری در کشور ، نشان از گرایش نسل امروز به مصرف مخدرهای شیمیایی و صنعتی دارد و این در حالی است که مضرات این گونه مخدرها ، به مراتب بیشتر و ناگوارتر از مخدرهای سنتی است. به عقیده پزشکان ، مصرف یک ماده که باعث شود فرد به مصرف دوباره آن روی بیاورد ، می تواند به عنوان ماده اعتیاد آور تلقی شود و از همین رو ، مخدرهای صنعتی نیز از این قاعده مستثنی نیستند.
امروزه مواد مخدر به عنوان یکی از پرسودترین تجارت های غیر قانونی در جهان مطرح است و گردش مالی سالانه آن بین ۱۵۰۰ تا ۲۰۰۰ میلیارد دلار برآورد شده است.
مخدرهای صنعتی در واقع ترکیبی از مخدرهای سنتی با مواد شیمیایی هستند. برای نمونه مخدر سنتی مانند تریاک تنها سستی زا و یا ماده ای همچون حشیش توهم زاست اما مخدر صنعتی مانند شیشه ، اثری ترکیبی از توهم زایی و تحرک بخشی دارد ، این در حالی است که هریک از این تاثیرها در مخدرهای سنتی بر عهده یک ماده بوده که اکنون در نوع صنعتی با تجمیع خاصیت ها ، به شکل متقابل مشکل و ضررها نیز به یکباره بر روی فرد عارض می شوند.
مخدرهای جدید به علت ترکیب شیمیایی که دارند ، سیستم مرکزی اعصاب را تحریک کرده و باعث بروز نوعی تشنج و حرکات غیر قابل کنترل به همراه تعریق ، گشادی مردمک چشم و در مجموع ، کنش های شدید رفتاری می شوند.
بر خلاف مخدرهای افیونی مانند تریاک که عموما آرام بخش هستند و استعمال کننده را به سمت سکون و کندی حرکت می برند ، مخدرهای نوین با تحریک های مغزی که دارند ، به فرد انرژی مضاعف می دهند. این تحرک زایی و افزایش انرژی ها پس از استعمال ، سبب می شود تا جوانان نسبت به چنین موادی گرایش بیشتری پیدا کنند.
از دیگر تاثیرات مخدرهای صنعتی ، ایجاد اختلال در سیستم پردازش مغزی فرد است. این حالت به گونه ای است که مصرف کننده به دلیل توهمی که در آن به سر می برد ، صدای های گوشخراش ، حرکت های تند و… را کاملا عادی می پندارد.
در کنار انواع مخدرهای صنعتی مثل کراک ، شیشه ، کریستال و… ، می توان از مصرف “پان” به عنوان خوشبو کننده دهان و قرص نشاط آور در بین دانشجویان و دانش آموزان نگران بود که موجب سرطان لثه ، روده بزرگ و بیماری هپاتیت در مصرف کننده می شود.
مخدرهای شیمیایی با بیش فعال کردن بخشی از مغز ، به فرد توانایی کاذب و زودگذر اندیشیدن به چند موضوع را می دهند و شخص با انباشت فکرهای گوناگون به شکل همزمان ، دچار توهم می شود و در یک لحظه به نتیجه دارا بودن توانایی در پرواز از روی برجی بلند می رساند.
برخلاف مخدرهایی مانند تریاک که با تاثیر آرام کنندگی که بر مصرف کننده می گذارند ، وی را به سوی بی تفاوتی در برابر کنش های جامعه وا می دارند ، مخدرهای صنعتی باعث واکنش های شدید رفتاری فرد در برابر توهم های ذهنی می شوند.
در مخدرهای صنعتی که جدید هم هستند ، نیاز به داشتن اطلاعات دو چندان است. در این میان ، با توجه به نبود آشنایی کافی با مخدرهای نوین ، مسئله آموزش جایگاهی اساسی دارد. در صورت عدم تجهیز اطلاعاتی نیروهای درگیر با این مسئله ، ممکن است جلوی یک سری رفتار مجرمانه توسط مجریان قانون گرفته نشود و خسارت های جبران ناپذیری به جامعه وارد شود.
به گفته سرهنگ علی سماواتی ، رئیس مرکز آموزش پلیس مبارزه با مواد مخدر نیروی انتظامی ، یکی از بحث های مهم در مبارزه با مواد مخدر ، داشتن آگاهی لازم برای مواجه و از بین بردن آن است.
وی می گوید: هم اکنون علاوه بر آموزش دوره ای کارکنان ناجا ، در صورت نیاز ویژه برخی استانها که پس از کار کارشناسی مشخص شده ضعف هایی دارند ، آموزش های لازم با اعزام نیرو داده می شود.
این مقام آموزشی مواد مخدر ناجا ، با اشاره به اینکه اعتیاد چهارمین بحران بشریت به حساب می آید ، می افزاید: باید تمامی مسئولان و برنامه ریزان در زمینه کاهش تقاضای مواد به ویژه مخدرهای صنعتی تلاش ویژه ای کنند ؛ زیرا با برخورد فیزیکی نمی توان تمام حجم مقابله با این معضل را انجام داد.
همسایگی ایران با افغانستان و افزایش کشت خشخاش در این کشور تهدیدی جدی برای کشور است ، به طوری که افزایش تعداد معتادان و از سوی دیگر گسترش کشت خشخاش تا سطح ۶ هزار و ۱۰۰ تن در افغانستان ، نشان از برنامه ریزی های خارجی برای افزایش سطح اعتیاد در این منطقه است. وجود مرزهای طولانی با کشورهای افغانستان و پاکستان ، کشور ما را در معرض خطرات بسیاری قرار داده و همه اینها مبیین این ضرورت است که باید راهکارهای نوینی برای مقابله با مواد مخدر پیش بینی شود.
دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر کشور ایران ؛ تغییر الگوی مصرف مواد مخدر از مواد سنتی از قبیل تریاک ، حشیش و هروئین به مواد صنعتی و شیمیایی و استفاده از قرص های روان گردان را تهدیدی جدی می داند و می گوید: رشد روز افزون مواد مخدر شیمیایی جوامع امروز را با بحران مواجه کرده است.
دکتر فداحسین مالکی می افزاید: مسئولان برای مقابله و پیشگیری از گرایش جوانان به این مواد نیازمند استفاده از تمام توان علمی و فرهنگی کشور هستند.
وی با اشاره به اینکه ، جایگزینی مواد مخدر صنعتی و شیمیایی به جای مواد مخدر سنتی تهدیدات جدی را به دنبال دارد ، می گوید: استفاده از مواد مخدر سنتی در کشور با اقدامات مفیدی که انجام شده کاهش یافته اما گرایش به مواد شیمیایی رو به افزایش است.
مالکی با بیان این مطلب که رسانه ها و دستگاههای فرهنگی نقش به سزایی در پیشگیری و استفاده از این مواد برعهده دارند ، می افزاید: برای پیشگیری و مقابله با مصرف مواد مخدر باید خانواده ها و والدین را درگیر این موضوع کرد.
اعتیاد و مواد مخدر مرز نمی شناسد و در مبارزه با آنها نباید به مخدرهای سنتی اکتفا کرد ؛ زیرا هر فردی که در فرایند اعتیاد قرار بگیرد ، ممکن است آلوده به یکی از ماده های تخدیری (چه سنتی - چه نوین) شود. تبلیغات و آگاه سازی ، نقش بسیار مهمی در کاهش تقاضا دارند. باید اعتیاد را به همه شناساند. در این صورت ، بسیاری به علت عارضه های ناشی از این سم مهلک ، ممکن است مصرف این مخدرهای جدید را کنار بگذارند.
از آنجا که ترک استفاده ماده مخدر از سوی فرد استعمال کننده دارای ۴ مرحله تمایل برای ترک ، سم زدایی ، روان درمانی و ایجاد تغییر نگرش است و برخی مرحله های آن مانند سم زدایی ممکن است تا یک سال نیز ظول بکشد ؛ ترک مخدر صنعتی در این مدت طولانی ، کار بسیار دشواری است و باید چاره بهتری برای رویارویی با آن اندیشید. تجربه نشان داده است که متاسفانه به رغم تلاش های فراوانی که برای بازگرداندن معتادان انجام می شود ، درصد بسیار ناچیزی از آنها از چرخه درمان سربلند بیرون می آیند.
لذا ، بهترین راه مقابله با مخدرهای نوین ، آشنا کردن شهروندان با خطرهای وحشتناک استفاده و آموزش نوجوانان برای روبرو شدن درست با آنها توسط آگاهی دهی همه جانبه است.
کارشناس ارشد آموزش مرکز آموزش پلیس مبازره با مواد مخدر ناجا می گوید: در اطلاع رسانی مواد مخدر به ویژه نوع صنعتی آن ، نباید صرفا کارشناسان و دست اندرکاران را مورد توجه قرار داد و از قشر نوجوان و جوان جامعه غافل شد. از اینکه در مورد قرص اکس ، شیشه و… در کتاب دانش آموزان صحبت شود ، نباید واههمه داشت ؛ زیرا اگر ما از عنوان شدن این موضوع بترسیم و آنها را بیان نکنیم ، قاچاقچی و مواد فروش محل بدون ترس و نگرانی اطلاعات غلطش را در اختیار نوجوانان قرار می دهد
نویسنده:عبدالواحد کرک(حاجی)بااقتباس وبرگرفته از منابع وسایت های مختلف
برچسب ها :
نوشته شده در تاریخ 21 آبان 1389 و در ساعت : 08:27 - نویسنده : عبدالواحد کرک(حاجی)
